“Zo heb ik een burn-out voorkomen”

Ontkennen van een burn-out

Hoe komt het dat we de waarschuwingssignalen negeren? Het antwoord is angst. Je wilt niet ziek zijn. Ik wilde ook niet ziek zijn en daarom sloegen al die symptomen niet op mij. Ontkenning is een enorm sterk beschermingsmechanisme. Als ik maar net deed alsof dat grote enge beest niet in de hoek van de kamer zat, ging het misschien vanzelf weg en was mijn leven weer ‘normaal’. Dus mijn hoofdpijn kwam vast ergens anders door, die stijve nek was omdat ik een verkeerde beweging had gemaakt en zo verzon ik voor elk pijntje wel een logische reden. Wat ook niet hielp, is het sluipmoordenaarskarakter van een burn-out. Het vormt zich gestaag als een piepklein lekje in een gigantisch zwembad. Aan het waterpeil merk je op het oog niets maar het lek kan achter de schermen desastreuze gevolgen hebben en tegen de tijd dat je doorhebt dat er iets mis is, is het vaak al te laat.

Maar hoe doe je dat dan wel, je burn-out voorkomen? Acht tips :

1. Ken jezelf. Waar verlang je nou echt naar? En als je even heel eerlijk bent, wat gaat er dan vanzelf? Ben jij bijvoorbeeld een ster in het geven van interieuradvies aan je vrienden en familie? Misschien schuilt daarin dan wel een nieuwe carrière die je gemakkelijk afgaat. En wat past er eigenlijk van nature niet bij je? Als je doodongelukkig wordt van elke dag in de file staan, kun je dan niet beter een baan dicht bij huis zoeken of verhuizen?
   
   
2. Respecteer jezelf. Realiseer je dat je precies goed bent zoals je bent. Je hoeft niet te veranderen! Zoek liever een omgeving die bij jou past.
   
   
3. Durf anders te zijn. ‘Anders zijn’ kan betekenen dat je toch niet gaat werken als arts na een studie medicijnen. Het kan betekenen dat je een in een tiny house of busje wil wonen, geen ‘carrière’ wil maken, geen kinderen wil of juist een heleboel, single wil blijven of wil samenwonen met 23 wolharige brultapirs… wat het ook maar is dat jou anders maakt dan je omgeving.
   
   
4. Durf ‘egoïstisch’ te zijn. Goed voor jezelf zorgen betekent ook ‘nee’ kunnen zeggen. Ook wanneer iemand anders dat niet leuk vindt. Elke zondag op familiebezoek, taken overnemen van collega’s, elke avond voor iedereen koken… het HOEFT niet. Je bent niemand uitleg of verantwoording verschuldigd.
   
   
5. Zoom uit. De verwachtingen van anderen (en jezelf!) kunnen zwaar op je drukken. Bedenk dan eens dat we op een minuscuul klontje grond leven dat door het oneindige universum zweeft. Op deze mini-kruimel heeft een kleine groep organismen bepaald wat momenteel normaal en goed is, en dat kleine clubje verandert ook nog eens om de zoveel jaar van gedachten. Kijken van een afstandje helpt je om dat wat je normaal bent gaan vinden nog eens nader te onderzoeken.
   
   
6. Lees de ondertiteling. Afwijken van de gebaande paden kan zorgen voor een flinke dosis opgetrokken wenkbrauwen en kritiek. Goedbedoelde waarschuwingen voor gaten in je CV en commentaar op je afwezigheid bij verjaardagen en kun je het beste lezen als ‘ondertiteling’. Je moeder maakt zich gewoon zorgen, en ze weet nog niet dat jij op je eigen manier veel gelukkiger en succesvoller bent. Het enige wat ze bedoelt is: “ik hou van je”. Zet je leesbril op om die ondertiteling scherp in beeld te houden en doe ondertussen wat jouw gevoel je ingeeft.
   
   
7. Sta stil. Haal eens een paar keer diep adem en voel jezelf. Juist wanneer je het te druk hebt. Ga tijdens een drukke kantoordag eens een paar minuten op het toilet zitten. Stop de tijd tijdens een kop thee. Sta stil bij grote of kleine beslissingen. Sta met regelmaat stil bij je leven. Plan eens een weekend weg, een dag sauna of maak een lange boswandeling. Het zijn die kleine of grote bewuste rustmomenten die je weer leren luisteren naar jezelf, die je leren of het klopt wat je doet, die je leren wat belangrijk voor je is.
   
   
8. Faal. Denk je, als je heel eerlijk bent tegenover jezelf dat je al in een burn-out zit, maar zie je het als falen? Geef er dan aan toe! Het negeren ervan gaat je niet helpen en maakt het alleen maar zwaarder. Falen is allesbehalve negatief: het is enorm positief én gezond want je leert er van. Je hebt namelijk een manier ontdekt waarop het niet moet: gefeliciteerd! Hoewel geen burn-out meemaken in z’n algemeenheid gezonder is, is het faaltasttische doormaken van een burn-out één van de grootste lessen die je kunt krijgen. Dus bevind je je, na het negeren van de lijstjes toch in deze situatie? Leuk is anders maar je kunt niet meer terug dus maak er dan maar het beste van. Omarm je inzinking, pluis het uit, doe therapie en ontdek waarom je dat cadeau hebt gekregen waar je niet op zat te wachten. Wat wil je nou eigenlijk met je leven? Welke verandering durf je eigenlijk niet te maken?
   

Ons innerlijk kompas – kennen we dat nog?

In onze maatschappij zijn we behoorlijk van ons innerlijk kompas afgedwaald, we worden veel en vaak geleefd. Geleefd door tijd, door ‘moeten’, door vaste structuren. Onze dagen worden bepaald door volle agenda’s, werk, deadlines, een 24-uurs economie, een telefoon en social media die steeds op de deur van ons onderbewustzijn blijft kloppen.

De ‘buitenwereld’ en de tijd bepalen daarmee een groot deel van hoe we leven. We zwemmen mee in de stroom en hebben (of nemen?) vaak geen tijd om echt bij onszelf stil te staan. Daarmee stappen we veel en vaak over onze natuurlijke grenzen. Het groeiend aantal mensen met een burn-out zijn daar stille getuigen van. Ik wilde daar niet één van zijn.

Doe wat goed voelt

Ik leer door het klein te houden en door bij elke stap te voelen of het klopt: de volgende (werk)plek, bestemming, mensen met wie je optrekt. In alles is er een keuze en elke keer is mijn eigen kompas daarin leidend. Voelt het goed, dan doe ik het. Voelt het niet goed, dan kijk ik verder of doe ik het anders.

In het begin was dat onwennig en spannend, ik was het luisteren naar mezelf verleerd. Maar keer op keer krijg ik bevestiging dat mijn keuzes op deze manier de juiste zijn. En daarmee groeit het vertrouwen te varen op mijn eigen kompas. Ik ervaar wat een groots en natuurlijk gevoel van geluk dat oplevert. Simpelweg omdat het klopt wat ik doe en het leven creëer dat bij me past.