Waarom iemand vergeven niet over de ander gaat, maar over jezelf.

De betekenis van vergeven

Vergeven is niet hetzelfde als zeggen dat de ander niets verkeerd heeft gedaan. Er zijn nogal wat misverstanden over vergeving. Het belangrijkste wat goed is om jezelf in te prenten? Vergeven gaat niet over de ander, het gaat over jezelf. Je vergeeft mensen niet om hen vrij te spelen en hun schuldgevoel weg te nemen. Je vergeeft iemand om het voor jezelf lichter te maken. 

Met vergeving zeg je niet “ik vind het niet erg meer”. De werkelijke betekenis van vergeven is dat je besluit om jouw leven en jouw kansen niet meer te verbinden aan wat iemand je heeft aangedaan. Je kunt dan ook iemand vergeven zonder dat diegene daarvan op de hoogte is. 

Zoals Oprah Winfrey het heel mooi zei:

“Vergeven is het opgeven van de hoop dat het verleden anders geweest kon zijn. Je kunt niet verder bewegen als je vasthoudt aan je pijn uit het verleden en blijft verlangen dat het anders was gelopen.” 

Vergeven betekent dat je niet vasthoudt aan het verleden, dat niet te veranderen is, maar je focust op wat je nu kunt beïnvloeden. 

Waarom is iemand vergeven zo belangrijk?

Je hebt nog steeds pijn van je ex-partner die is vreemdgegaan, van een ouder die je niet de liefde heeft gegeven die je nodig had of van een vriend die je flink heeft laten zitten. Waarom is iemand vergeven dan toch nodig? Met vergeving bepaal je dat gebeurtenissen uit het verleden in het nu minder impact op je hebben. Zonder dat je die gebeurtenissen opeens goedkeurt of afdoet als “niet erg”.

Iemand vergeven is noodzakelijk voor jouw herstel van een gebeurtenis. Ook al ben je het slachtoffer, ook jij kunt iets doen om minder last te hebben van wat er is gebeurd. Jouw wraakgevoelens of woede veranderen niets aan de situatie. De ander lijdt niet extra als jij diegene dingen blijft verwijten. Je hebt er vooral jezelf mee, omdat het jouw geluk in de weg zit. 

Je verwerkt met vergeving oude emoties die je op dit moment blokkeren. Door wrok kun je bijvoorbeeld niet voluit genieten. Als je boos blijft op wat je ouders hebben misdaan, blijf je in de slachtofferrol hangen en is het lastig om het heft zelf in handen te nemen. Als je iemand vergeeft, maak je dit alles makkelijker en kun je beter loskomen van wat is geweest.

Ook onderzoek toont de voordelen van vergeving aan. Uit onderzoek blijkt dat vergeving samenhangt met minder stress en meer mentaal welzijn. De groep in dit onderzoek die niet mocht vergeven had meer depressieve gevoelens, een hogere bloeddruk, meer spanning in de oogspieren en een hogere hartslag dan de groep die wel mocht vergeven.

Hoe vergeef je iemand?

Iemand vergeven is niet zo moeilijk en zwaar als het klinkt. Je kunt het doen zonder dat de ander erbij is, gewoon voor jezelf. De ander heeft zijn eigen proces om zichzelf te vergeven. Jij hebt jouw proces om te vergeven wat de ander heeft gedaan. Hoe je iemand vergeeft? Dit zijn 3 mogelijke technieken om zelf mee aan de slag te gaan.

Techniek 1. Heb empathie voor de ander

Oké, dat klinkt misschien vreselijk lastig als het niet goed te praten valt wat iemand heeft gedaan. Toch is dit een goede techniek. Voor jezelf, niet voor de ander. We herhalen het nog maar eens! 

Het is goed om je bij vergeving te verplaatsen in de ander. Ook al snap je niet waarom die persoon jou pijn heeft gedaan, probeer te kijken waar het vandaan komt. Heeft die persoon jou bewust pijn gedaan of zit er iets achter? Heeft je moeder misschien zelf een lastige jeugd gehad die haar heeft beïnvloed? Heeft je vriendin iets naars gezegd op een moment dat ze zelf niet lekker in haar vel zat? Of had je collega simpelweg niet door dat hij jou met die rotopmerking op een zere plek trapte? 

Je hoeft niet goed te praten wat de ander heeft gedaan. Maar probeer je erin te verplaatsen om het minder persoonlijk op te vatten. Dat helpt je namelijk om de wrok, boosheid of het verdriet minder intens te voelen en beter te ervaren dat jij het los kunt laten. 

Techniek 2. Gebruik de REACH-methode

Dit vijfstappenmodel is ontwikkeld door psycholoog Everett Worthington Jr., die talloze boeken schreef over het onderwerp vergeving. Volgens zijn model pak je vergeven op een actieve manier aan in 5 stappen:

1. Recall the hurt. Signaleer dat je op een bepaald moment gekwetst bent. Maar zie jezelf niet als slachtoffer en de ander ook niet als een hatelijke dader. Besluit op dit moment om, zonder je gekwetstheid weg te maken, respectvol te blijven.
2. Empathise with the one who hurt you. Empathie – daar hebben we hem weer. Bekijk de situatie vanuit het perspectief van de ander. Denk na waarom de ander over je grenzen is gegaan of je heeft gekwetst. Doe alsof je een gesprek met die persoon voert over de redenen daarvoor. Neem vervolgens weer de plek in van jouzelf en laat de ander aan je vertellen waarom hij/zij dit deed. Zo wordt het makkelijker om met liefde naar de ander te kijken en zelf minder pijn te voelen.
3. Altruistic gift of forgiveness. Vergeving is een heel dankbaar cadeau om te geven en te ontvangen. Voor de ander (er is meer liefde) én voor jezelf (jij ervaart meer rust en minder boosheid). Wees je er bewust van dát vergeving die werking heeft. Dat maakt iemand vergeven makkelijker.
4. Commitment to forgive. Schrijf na die vergeving een brief aan jezelf. Houd het luchtig en concreet. Denk aan een tekst als “Vandaag heb ik X vergeven voor Y.” Zo maak je het stelliger dat je iemand echt vergeeft. Uiteraard kun je het ook groter maken door diegene tijdens een afspraak te vergeven of door tegen een dierbare te zeggen “Ik heb X vergeven”.
5. Hold on to the forgiveness. Daarna is het een kwestie van volhouden. Ongetwijfeld word je soms nog herinnerd aan de pijnlijke situatie, ook na de vergeving. Pak dan je briefje er nog eens bij en blijf erbij dat je de persoon hebt vergeven. Dit gevoel mag er alsnog zijn. Hopelijk zijn de gevoelens al minder heftig dan eerst.

Techniek 3. Focus op je gevoelens nu, niet die van vroeger

Moeilijke ervaringen uit het verleden kunnen je nu nog steeds triggeren. Stel: jij bent vroeger vaak afgewezen door je ouders. Dan kun je daar op latere leeftijd nog last van hebben. Je hebt bijvoorbeeld last van bindingsangst of juist verlatingsangst. Of je voelt je gekwetst als iemand “nee” zegt of je op een andere manier afwijst. Die situaties laten je voelen wat je vroeger ook voelde. Ze laten je eraan denken, al is het onbewust. 

Vergevingsspecialist Frederic Luskin zegt hier iets moois over: “Richt je niet steeds op je gekwetste gevoelens. Daarmee geef je degene die je heeft gekwetst macht over je.” De eerdere gebeurtenissen kun je niet veranderen. Wat ze met je hebben gedaan ook niet. Wel kun je besluiten hoeveel ruimte je die gevoelens in het nu laat innemen. Probeer je gevoelens en gedachten nu los te zien van wat je vroeger hebt ervaren.

Richt je aandacht op wat je nu voelt. Doorleef die gevoelens en sta dat verdriet of die boosheid toe. Maar besef ook: deze pijn is je door een ander aangedaan of misschien is het simpelweg ontstaan door een trigger. Op die manier voorkom je dat je steeds weer bij de pijn van vroeger stilstaat. 

Wil jij meer voluit leven? 

Laat jij je nog veel leiden door gebeurtenissen van vroeger, gevoelens die je leven beheersen of gedachten die er vroeger zijn ingedreund? Gun het jezelf om weer voluit te leven zoals jij dat wilt. Voel je diep vanbinnen dat er méér in je zit, in jou en in je leven? Of ben je nieuwsgierig wat het leven je nog meer te bieden heeft? Besef dan dat jij (grotendeels) invloed hebt op hoe je jouw leven inricht.