Stichting Verwonderwijs: hoe mooi zou het zijn als je al op je 18e leert je masker af te zetten?

Samen leren over het leven

Ingrid van Hest en Loes van Nunen zijn twee van de – zoals ze dat zelf noemen – ambitieuze enthousiastelingen achter Stichting Verwonderwijs. Wat begon als een groep idealistische onderwijsmensen met een missie is uitgegroeid tot een serieuze stichting die alsmaar groter wordt. “We willen met ons programma studenten de ruimte geven om zich tijdens hun opleiding op professioneel en persoonlijk vlak te ontwikkelen. En dan specifiek in verbinding met anderen!”, licht Ingrid toe. Om die missie waar te maken, geven ze inmiddels vijf jaar op rij het programma ‘Get Real!’ op mbo- en hbo-instellingen. Het programma is ook beschikbaar voor universiteiten.

“Dingen samen doen is een heel essentieel onderdeel van het programma”, legt Ingrid uit. “We leven in een individualistische maatschappij. Daarom wilden we het programma juist insteken op het wij-gevoel.” Het programma is bedoeld voor alle studenten uit veel verschillende richtingen. Loes licht toe: “Iedereen werkt uiteindelijk met anderen samen: met klanten, collega’s, opdrachtgevers of cliënten. Daarom is het zo waardevol om samen te leren over het leven.”

Het ontstaan van ‘Get Real!’

Ingrid deed zelf twee keer mee aan het voormalige jaarprogramma van 365 Dagen Succesvol en ging ook naar het Superrelatieweekend. “De liefde en verbinding die ik daar voelde, gun ik iedereen. Dankzij kleine stappen zag mijn leven er een jaar later totaal anders uit. Toen bedacht ik: hoe zou mijn leven eruit hebben gezien als ik dit al op mijn 18^e in plaats van op mijn 48^e had geleerd? Zo ontstond mijn missie om de 365-methodiek naar het onderwijs te brengen, zodat studenten deze waardevolle lessen over zichzelf en het leven al veel eerder kunnen opdoen. Niet alleen door te leren over theorie, maar vooral door te oefenen en ervaren.”

Ingrid werkte als docent aan de Fontys Hogeschool in Den Bosch bij de studie Pedagogiek. Na haar eigen ervaringen met 365 liet ze bij de directie het idee vallen om een soortgelijk programma voor studenten te ontwikkelen. “Ik had tijdens het jaarprogramma alles meegeschreven en onderzocht hoe we het naar een onderwijscontext konden omzetten. Ik zei tegen de directie: ‘Ik heb iets bedacht wat totaal anders is dan wat we nu doen.’ Ze gaven me na overleg de kans om dit op te zetten voor pedagogiekstudenten. Zo ontstond Get Real!: een halfjaar- en jaarprogramma waarin studenten elke maand een hele dag samenkomen en 6 of 10 stappen zetten in hun persoonlijke en professionele ontwikkeling. Inmiddels geven we het op verschillende scholen in het land.”

Je eigen leven mogen leven

Voor onderwijsinstellingen was en is een programma als Get Real! volledig nieuw. Loes legt uit: “Scholen doen vaak wel van alles aan studentenwelzijn, maar dat is meestal vooral op het moment dat studenten al klachten ervaren. Dan gaan studenten naar een studentpsycholoog, decaan of faalangsttraining. Maar hoe mooi zou het zijn als we daarnaast naar preventie kunnen kijken? Studenten laten verbinden met elkaar speelt daarin een grote rol. Daardoor voelen ze zich gezien en gehoord.”

De naam Get Real! komt niet uit de lucht vallen. Ingrid vertelt: “Het gaat bij dit programma om authenticiteit, je eigen leven mogen leven en je eigen beslissingen nemen. Oftewel: echt jezelf zijn en jezelf ontdekken. Zelf leerde ik bij 365 dat je vaak onbewust de stappen herhaalt die je ouders ooit hebben gezet, terwijl je het ook écht anders kunt doen. Niet voor niets is ‘Jouw tijd, jouw leven’ de ondertitel van Get Real!. In ons programma leren studenten dat ze hun eigen keuzes mogen maken, dat fouten maken prima is en dat verkeerde keuzes geen ramp zijn.”

Masker afzetten

Loes vult aan: “Veel studenten zetten onbewust een masker op. Ze willen bijvoorbeeld een goede zoon of dochter, vriend, partner, student, werknemer, etc. zijn. Om te blenden met de groep pas je je daar vaak op aan. Maar in feite heb je helemaal geen maskers nodig. We zijn al goed genoeg; daarvoor heb je alleen je masker af te zetten. Dat is ook meteen de grootste uitdaging. Want waarom zet je dat masker op? Wie ben je zonder dat masker?”

In het Get Real!-programma leren studenten bijvoorbeeld hoe bepalend je omgeving is voor je eigen patronen en gedrag. Loes vertelt: “We vragen standaard aan studenten hoe hun omgeving eruitziet. Welke mensen heb je om je heen? Matcht dat met wie je bent en waar je voor staat? Zo vertelde een meisje ooit dat ze graag gezond wil leven en yoga belangrijk vindt. Maar ze zat in een omgeving waarin mensen veel drugs gebruiken, uitgebreid feesten en pas diep in de nacht naar bed gaan. Dat matchte niet, behalve als ze een masker opzette. In zulke gevallen leren we hoe je je omgeving meer passend kunt maken. Soms helpt het al als je vaker één op één in plaats van in groepen afspreekt.”

Shit of shine

Waarom studenten meedoen aan Get Real!? Volgens Loes is dat meestal vanuit één van de twee behoeften: shit of shine. “Of je loopt ergens tegenaan waar je van af wilt of je hebt juist een mooi verlangen waar je vol gas voor wilt gaan. In het eerste geval is er vaak iets wat wringt. Je vindt jezelf niet goed genoeg, je vindt dat je iets zou moeten zijn wat je niet bent of je zoektocht naar wie je bent neemt vreemde vormen aan. Je gaat bijvoorbeeld vooral dingen doen omdat anderen die van je verwachten.”

Issues die veel studenten herkennen, zijn onder andere angst voor afwijzing, angst om niet goed genoeg te zijn of de angst om er niet bij te horen. Loes legt uit: “We lopen eigenlijk allemaal tegen dezelfde dingen aan. Of je nu student, docent of trainer bent, we kennen allemaal wel basisovertuigingen als ‘Ik ben niet goed genoeg’ of ‘De wereld is geen veilige plek’.” Juist de herkenning is volgens Ingrid en Loes waardevol. Ingrid: “Als bijvoorbeeld de vraag komt ‘Ik voel me eenzaam’, gaan er meer vingers omhoog dan studenten verwachten. Je bent nooit de enige die ergens mee worstelt.”

Weerstand is leerstand

Of alle studenten volledig voor het programma openstaan? “Meestal wel,” reageert Loes, “ze geven zich vrijwillig op en weten waar het programma over gaat. Maar we zien ook verschillende soorten weerstand. Dat is heel logisch. Je kunt dingen bij jezelf tegenkomen waar je misschien niet helemaal klaar voor bent. Wij noemen weerstand altijd leerstand. Sommige mensen gaan door de leerkuil heen en zijn bereid te kijken waaruit de weerstand is ontstaan om daarvan te leren. Anderen haken juist af. Ook dat is oké. Onze slogan ‘Jouw tijd, jouw leven’ geldt ook in dit opzicht.”

Ergens mee starten of stoppen

Niet alleen het team van Stichting Verwonderwijs is enthousiast. Ook de reacties die ze van studenten terugkrijgen, zijn positief. “We horen in evaluaties o.a. dat studenten meer rust in hun hoofd hebben en beter weten welke kant ze op willen. Ze hebben meer inzicht in wat ze belangrijk vinden en voelen zich zelfverzekerder.” Loes: “Vaak zijn studenten na afloop van het programma ook ergens mee gestopt of juist gestart. Ze stoppen bijvoorbeeld met drugs nemen en starten juist aan een reis die ze al lang wilde maken of aan yogalessen of een nieuwe studie.”

Het belangrijkste wat Ingrid, Loes en alle betrokkenen bij Stichting Verwonderwijs nog hopen te bereiken? Uiteraard hun missie behalen: Get Real! een vaste plek geven in onderwijsprogramma’s in het hoger onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs in Nederland. Daarnaast hopen ze de drempel voor deelname weg te nemen bij studenten. Loes: “Hulp vragen wordt nog vaak gezien als zwakte, terwijl het dat totaal niet is. Laatst vertelde een student dat ze een Get Real!-bord in school was tegengekomen en er stiekem een foto van had gemaakt. Ze wilde niet dat haar vriendinnen zouden zien dat ze geïnteresseerd was. Maar al na dag 1 van Get Real! riep ze ‘Dit was de beste dag van mijn leven’.”

Meer weten over Stichting Verwonderwijs?

Werk je zelf in het onderwijs en wil je meer weten over deze stichting? Of ben je om een andere reden nieuwsgierig? Neem een kijkje op de website van Stichting Verwonderwijs. Voor vragen of een kennismaking kun je contact opnemen via info@stichtingverwonderwijs.nl.

De stichting is ook altijd op zoek naar nieuwe vrijwilligers en mensen die hen op een andere manier ondersteunen om hun missie waar te maken. Ken of ben jij iemand? Laat het weten.

Meer horen over Stichting Verwonderwijs? Luister dan de podcast!