Hoe stop ik mezelf te vergelijken met anderen? 7 tips

Jezelf vergelijken met anderen: dit is waarom het geen goed idee is

Vaak, wanneer we onszelf vergelijken met anderen, vinden we dat anderen mooier, slimmer, beter, volwassener zijn dan onszelf. Dit zegt natuurlijk veel meer over jezelf dan over de ander. Jij bent degene die vindt dat je zelf minder mooi, minder slim of wat dan ook bent. Je vult daarmee de mening van anderen voor hen in met een mening die je over jezelf hebt – die ook nog eens niet zo positief is.

Je vergelijkt jezelf dus niet met anderen, maar je vergelijkt de mening die je hebt over jezelf met de mening die je hebt over anderen. Daar is maar een oplossing voor: een andere mening over jezelf vormen!

Waarom vergelijken we onszelf eigenlijk met anderen?

Als sociale wezens vergelijken wij ons doorlopend met anderen om ons heen. Het helpt ons om onszelf te definiëren. De ene keer levert dit motivatie op en extra energie, de andere keren juist negatieve emoties die ons vastzetten of dieper de put in trekken. Binnen de Sociale psychologie is daar een theorie voor: The Social Comparison Theory. Deze theorie, ontwikkeld door psycholoog Leon Festinger in 1954, is gebaseerd op het idee dat mensen een drive hebben om zichzelf te evalueren. Deze theorie verklaart wanneer het vergelijken een positief of negatief effect heeft. Wij vergelijken ons op twee manieren met anderen: opwaarts (mensen die succesvoller zijn) of neerwaarts (mensen die slechter af zijn dan onszelf). En of dit een positief of negatief effect op jou heeft, heeft te maken met het beeld dat jij van jezelf hebt. Ben ik beter dan persoon x? Of juist minder leuk? Hierin maak je altijd de vergelijking met jezelf. 

Stoppen met vergelijken – 7 tips

Het is dus heel makkelijk om jezelf te verliezen in een vicieuze cirkel van jezelf vergelijken en je onzeker voelen over wat je kunt, bent, wilt. De ironie is dat er maar een manier is om uit die cirkel te stappen: stoppen met vergelijken. Makkelijker gezegd dan gedaan, merk ik. Mijn online-detox hielp, maar is om een heleboel redenen – mijn werk bijvoorbeeld – niet vol te houden. Hoe kun je dan toch stoppen met jezelf met anderen vergelijken? Hieronder een paar tips!

1. Mensen denken minder aan je dan je denkt
Misschien heb je het idee dat de mensen in je omgeving continu wat van je denken en vinden, maar in negen van de tien (of misschien wel tien van de tien) gevallen is dat niet waar. Mensen vinden jou helemaal niet dom of lelijk. Sterker nog: ze denken misschien wel helemaal niets van je. De meeste mensen zijn – net als jij – druk met hun eigen onzekerheden. Dat lucht op, nietwaar?

Bedenk je ook dat de mensen met wie je omgaat niet met jou zouden omgaan als je echt zo dom en lelijk was. Als je dit denkt, is dat een belediging voor je familie en vrienden! Mensen die jij slim en knap vindt, vinden jou waarschijnlijk net zo slim en knap. Soort zoekt soort, niet waar? Jouw toffe vrienden en familie zijn het bewijs dat jij ook tof bent.

Stop dus met jezelf te vergelijken met anderen. Je bent minimaal net zo slim, leuk en lief als zij zijn!

2. Kijk naar ‘beneden’
Wanneer je blaakt van zelfvertrouwen omdat het net even goed gaat en je dan naar succesvolle mensen gaat kijken, voel je nog meer motivatie en inspiratie om ervoor te gaan. Echter, wanneer jouw zelfvertrouwen is gezakt omdat het even niet allemaal lukt of meezit en dan naar succesvolle anderen gaat kijken, versterkt dit juist jouw negatieve staat. 

In dit laatste geval, wanneer je zelfvertrouwen laag is, is het juist beter voor je om naar beneden te gaan vergelijken en te kijken naar mensen die het nog niet lukt of nog niet hebben wat jij hebt. Het effect voor jouw zelfvertrouwen is dan juist positief.

3. Breng je energie omhoog
Hoe, dat is voor iedereen anders. Wegstappen uit de situatie helpt altijd, een ander perspectief innemen, letterlijk je omgeving veranderen. Ga iets actiefs doen, iets wat je energie geeft en je gemoedstoestand verbetert. Wanneer je je energie verhoogt en je lekker in je vel zit, verandert ook je blik en gaat je zelfvertrouwen omhoog. Dus: onderzoek waar je blij van wordt en maak er tijd voor. Maak het heilig. Of het nu een ochtendritueel is waardoor je je dag lekker begint, vaker naar yoga of alleen op vakantie: maak je geluk prioriteit. Boeit het meteen een stuk minder wat anderen doen.

4. Maak onderscheid tussen appels en peren.
Vergelijken is menselijk en we doen het om ons zelfbeeld te toetsen en te groeien. Probeer alleen geen appels met peren te vergelijken, dat is volstrekt zinloos. Neem het juiste vergelijkingsmateriaal door de focus van buiten naar binnen te leggen. Vergelijk jezelf gewoon met jezelf. Kijk hoe je nu bent en vergelijk dat met bijvoorbeeld een jaar geleden of tien of twintig jaar geleden. Welke stappen heb je gezet naar jouw dromen, hoe ben jij gegroeid, welke obstakels heb jij overwonnen, welke bijzondere inzichten, ontmoetingen heb jij gehad?

5. Vergelijk jouw behind the scenes niet met iemand anders’ highlight reel
Deze quote komt meteen naar voren wanneer je googlet op ‘vergelijken,’ en daar zijn we het helemaal mee eens. Weten dat iedereen (met name op social media, maar ook face-to-face) vooral de highlights van zijn/haar leven deelt scheelt echt al de helft. Hun poep stinkt ook. Ook zij hebben wel eens dagen dat hun haar niet zit, hun relatie niet loopt of hun pinpas het niet doet. Ze praten er alleen niet over dus het lijkt alsof je de enige bent.

6. Focus op jezelf en de dingen die jij wilt doen
Dat klinkt misschien een tikkeltje egoïstisch, maar laten we eerlijk zijn: soms zijn situaties en problemen van anderen gewoon not my circus, not my monkeys. (Pools gezegde. Echt.) Het is makkelijk – en verleidelijk – om je mee te laten slepen in de spanning en sensatie van de levens en issues van andere mensen, maar tegelijkertijd is het ook een manier om te ontsnappen uit de realiteit van je eigen leven. Dus: vaker nee zeggen tegen de sores van anderen en jezelf lekker onderdompelen in die van jezelf. Nee, grapje. Maar afstand nemen van de sores van anderen betekent wel dat je meer tijd en energie overhoudt om te werken aan de dingen waar jij blij van wordt.

7. Wees niet te hard voor jezelf
Hier kunnen de meeste mensen zich wel in vinden: “I am my own worst critic.” “Niemand is zo streng voor mezelf als ik ben: ik moet niks van niemand, behalve van mezelf.” Daar mag je dus best een beetje in relaxen. Kijk eens wat vaker naar jezelf zoals je naar een vriend zal kijken. Want als je naar een vriend of vriendin van je kijkt, ben je vaak een stuk minder hard op ze en heb je minder verwachtingen van ze. Waarom zou je ineens wel zo hard op jezelf moeten zijn?

Motivatie en positieve energie

Het voordeel van deze tips is dat het je motivatie en positieve energie vergroot. En als je het niet kunt zien wat je afgelopen tijd allemaal voor elkaar hebt gekregen, vraag het dan een ander. De mensen om je heen zien meestal veel beter dan jij wat je allemaal hebt gedaan.

Dipje?

Vergelijk jezelf niet met anderen wanneer je zelfvertrouwen een dipje heeft. Het maakt namelijk niet uit wat anderen hebben, hoeveel succes, auto’s of geld. Je weet niet wat een ander ervoor heeft moeten doen of hoe de echte situatie is. Ieder loopt zijn eigen weg, heeft zijn eigen lessen en zijn eigen successen. Er zullen altijd mensen zijn die meer hebben of zijn dan jij. Focus op jezelf en jouw groei en haal je zelfvertrouwen weer terug door te kijken welke stappen je al hebt gezet en wat je al hebt bereikt. Wat kun je vandaag doen om het beter te doen dan gisteren?