Wat is verlatingsangst?

In werkelijkheid is het iets genuanceerder. De meeste mensen hebben geen verlatingsangst, ook als ze van zichzelf zeggen van wel. Een beetje onzekerheid of je liefje misschien bij je weggaat, maakt niet per se dat je verlatingsangst hebt. Jaloezie, afgunst, controledrift: je kunt het allemaal prima een keertje voelen zonder meteen jezelf met verlatingsangst te diagnosticeren. Een andere invalshoek: we hebben allemaal verlatingsangst, net als we allemaal hoogtevrees hebben. Alleen de hoogte verschilt.

Toch helpt het wel dat verlatingsangst inmiddels als psychische stoornis is herkend in het handboek DSM 5, waarin alle stoornissen verzameld staan. Daardoor verlaat het de taboesfeer en wordt het makkelijker om oplossingen te vinden. Want die zijn er.

Verlatingsangst in je relatie

Want verlatingsangst is heel erg naar. De constante, structurele angst verlaten te worden door je geliefde (of door andere belangrijke hechtingsfiguren als je ouders, je kinderen of je beste vrienden), maakt je leven behoorlijk ingewikkeld. Het is moeilijk helemaal jezelf te zijn, je bent vaker op je hoede, je kunt krampachtig reageren op voorvallen die op zichzelf niets betekenen, je hebt moeite met vertrouwen en loslaten, je kunt ontzettend van streek raken, je kunt anderen heel erg claimen en verstikken, je vindt het moeilijk alleen te zijn, je kunt eindeloos piekeren over woorden en acties van anderen. Verlatingsangst is een gevangenis waar je jezelf inzet – en als je niet uitkijkt anderen ook.

Het moeilijke is dat het vaak al jaren geleden is veroorzaakt, door verstoorde relaties met je ouders of opvoeders, door traumatische gebeurtenissen in je vroege jeugd, door zaken die je als kind niet begrijpt maar wel registreert. Daardoor nestelt zich onder water, diep in je reptielenbrein waar je nooit meer bij kunt en zelfs niet fatsoenlijk kunt nadenken, de overtuiging dat je uiteindelijk weer wordt achtergelaten en het helemaal zelf moet doen.

Hoe kom je van verlatingsangst af?

Wij gebruiken in onze programma’s twee routes. Ieder mens is anders, elke verlatingsangst is ook anders en het helpt om die naast elkaar te kunnen gebruiken. De ene route tegen verlatingsangst is de Cognitieve Route en de andere is de Systemische Route.

De Cognitieve Route tegen verlatingsangst is gebaseerd op de cognitieve gedragstherapie en The Work van Byron Katie. Dit is wat je doet in een paar simpele stappen.

  1. Ontdek welke diepe overtuiging je hebt over verlaten worden. Dat zijn vaak dingen als: ‘Ik kan het niet alleen’, ‘ik heb je nodig’, of zelfs ‘de wereld is een onveilige plek’.
  2. Vervolgens onderzoek je die overtuiging. Is de overtuiging waar? Weet je dat zeker?
  3. Daarna onderzoek je de effecten van die overtuiging: wie ben ik als ik die gedachte geloof? Wie zou ik zijn zonder die gedachte?

Het onderzoeken van je eigen overtuigingen is vaak de snelste route naar vrijheid.

Daarnaast gebruiken we de Systemische Route tegen verlatingsangst. Dat werkt als volgt. Dat reptielenbrein van je waar al die oude krassen liggen opgeslagen, de amygdala, kent geen tijd. Dat betekent dat dit stuk van je hersenen niet in de gaten heeft dat die pijn iets van vroeger was en nu niet relevant meer is. Want zonder tijdsbeleving, is vroeger opeens nu. Daarmee wordt je man opeens je vader en is dus logischerwijs de pijn van toen als een dekentje over de situatie van nu gelegd: tadaa, verlatingsangst.

Verlatingsangst oplossen

Dit lossen we op door wat we noemen ‘liefdevolle herbeleving’. In de vorm van een familieopstelling, waarin je door representanten die onveilige situatie van vroeger opnieuw voor je ziet (plat gezegd wordt het symbolisch nagespeeld door mensen die je vader, je moeder, jijzelf of een ander representeren), kun je opeens andere keuzes maken dan toen je een klein kind was. Je doet dezelfde onveilige situatie nog eens, maar nu veilig en liefdevol. En omdat je amygdala geen tijd kent, heeft die niet in de gaten dat je de situatie alleen nabootst. Gevolg: totaal andere emoties. Je verlatingsangst kan zomaar verdwijnen.

Bij verlatingsangst werkt één ding in elk geval niet: niks doen. Het is als een oorworm, dat oude liedje dat steeds weer in je hoofd blijft zitten. De enige manier om er af te komen is het liedje helemaal uit te zingen. Zo ook met verlatingsangst: pas als je ermee aan de slag gaat, gaat het voorbij.

Want het is niet nodig verlatingsangst te hebben. Je wordt niet verlaten, je bent superleuk. En ook als je wel wordt verlaten is er nog steeds niks aan de hand: je bent nog steeds superleuk.

Meer weten over de methodiek en het werk van 365 Dagen Succesvol?

David & Arjan zijn 365 Dagen Succesvol gestart met een missie: van Nederland het gelukkigste land maken om het een voorbeeld te laten zijn voor de rest van de wereld. Om dit te bereiken hebben ze de 365-methodiek ontwikkeld die ze verspreiden door middel van artikelen, video’s, boeken, webinars, seminars en programma’s, zoals het 365 Diamond programma.

Ontdek hier onze trainingen en programma’s.