Verstikkende relatie? Dat kan anders - begin hiermee!

De verstikkende relatie: bindingsangst vs. verlatingsangst

‘Bindingsangst’ en ‘verlatingsangst’ zijn voor de meesten geen onbekende termen. Misschien weet je van jezelf dat je van één van beide last hebt. Precies deze twee angsten liggen vaak ten grondslag aan een verstikkende relatie. 

Hoe dat komt? Jij en je partner gaan een relatie niet blanco in. Jullie nemen allebei een rugzak vol bagage mee. Daarin zitten mooie herinneringen en prachtige levenslessen, maar ook eigen trauma’s en trauma’s van ouders, grootouders of zelfs verre voorouders. Ook je eerder onvervulde verlangens uit je kindertijd zeul je mee de relatie in. Hetzelfde geldt voor je partner. Kortom: het is nogal een package deal waar je mee te maken krijgt. En dan kunnen de patronen van de ander ook nog eens jouw angsten triggeren, en andersom. 

Vaak zien we dat mensen last hebben van óf bindingsangst óf verlatingsangst. Die twee werken ook nog op elkaar in. Laten we er met twee voorbeelden in duiken hoe dat werkt.

Voorbeeld: verlatingsangst

Je moest bijvoorbeeld vroeger veel moeite doen om liefde te krijgen van je ouders. Daardoor leerde je dat je liefde moet verdienen door het iemand naar de zin te maken. Uit angst om in relaties in de steek gelaten te worden (verlatingsangst), beland je al snel in please-patronen. 

Je hoopt (onbewust) in ruil voor het pleasen bevestiging te krijgen en vooral niet gekwetst te worden. Als je partner niet aan jouw verwachtingen voldoet of die bevestiging niet geeft, triggert dat iets in jou en word je boos of ga je je nog harder vastklampen. Dat kan voor je partner dan weer beklemmend zijn.

Voorbeeld: bindingsangst

De andere kant van de medaille is bindingsangst. Mensen met bindingsangst konden bijvoorbeeld in hun jeugd niet uit de band springen. Logisch dat ze een relatie dan als verstikkend kunnen ervaren en bang zijn hun vrijheid te verliezen. Of ze hebben vroeger gemerkt dat liefde niet in elke situatie voor altijd is, en zijn daarom bang om gekwetst te worden als ze zich aan anderen binden. 

Zodra de partner juist heel erg in de verlatingsangst schiet en zich wil vastklampen, wordt de bindingsangst van deze persoon extra aangezwengeld. “Als ik maar niet te veel van de ander ga houden, heb ik ook minder te verliezen”, luidt de gedachte vaak.

Dit verlatingsangst- en bindingsangst-cirkeltje maakt een relatie verstikkend. Verstikkend voor degene met bindingsangst die zich in het nauw gedreven voelt. En verstikkend voor de persoon met verlatingsangst die steeds in het pleasen schiet of steeds op zoek gaat naar bevestiging.

Een verstikkende relatie? Regels zijn de boosdoener

Liefde zelf is niet verstikkend. We kunnen als mens oneindig veel liefde aan. Maar liefde kan wel verstikkend worden zodra je er allerlei ongeschreven regels of verwachtingen aan verbindt. Je koppelt “een relatie hebben” bijvoorbeeld aan allerlei verwachtingen over de ander. Hoe meer van dat soort “regels” er komen, hoe minder sterk de liefde wordt. 

Die verstikking ontstaat met name als jij een bepaald beeld van liefde op de ander projecteert: “Er is liefde zodra de ander X of Y doet”. Je probeert met dat soort projecties de liefde vast te houden, maar raakt het er juist door kwijt. 

Dit zijn een paar voorbeeldsituaties waarin liefde beklemmend wordt gemaakt:

• Je vindt dat jullie elke week een avond samen thuis móeten zijn. Als je partner daar een keer geen rekening mee houdt, voelt dat als een afwijzing.
• Je vindt dat je in een relatie regelmatig met elkaar mee moet gaan naar dingen die de ander leuk vindt. Jij doet dat bij je partner ook. Wanneer je partner andersom een keer bewust thuis blijft, voelt het alsof je partner minder van je houdt.
• Liefde is voor jou ook ongevraagd dingen voor de ander doen en lieve woorden uitspreken. Je partner uit liefde op een andere manier dan jij. Maar daardoor voelt het alsof jouw liefde niet beantwoord wordt, wat jou dan weer frustreert. (Tip: lees ons artikel over liefdestalen om hier meer over te ontdekken.) 
• Je partner vindt dat jij niet naar andere mannen of vrouwen mag kijken. Dat voelt voor jou controlerend.
• Jij hebt veel behoefte aan alleentijd. Maar zodra je in je eentje iets gaat ondernemen, baalt je partner dat dit van jullie tijd samen afgaat. Jij vindt die gedachte benauwend.
• Jij wilt elke week bij je ouders eten en ziet graag dat de ander meegaat. Dat ben je gewend. Je partner heeft die behoefte niet en wordt boos als je er maar op blijft hameren dat hij mee moet.

In al die gevallen geldt dat je voorwaarden voor liefde gaat stellen: “Je houdt alleen van me als…” of “Het is pas echt een relatie wanneer…”. Dat gaat onbewust en komt voort uit angst om de connectie met de ander of met jezelf te verliezen. Maar eigenlijk werkt het andersom: hoe harder je probeert om liefde “vast te houden”, hoe meer je de connectie met de ander én met jezelf verliest. Zo ontstaat een verstikkende relatie

De liefde is er als je er niet te veel tussenin zet

Hester, een van de deelnemers aan Miracle Roadmap, beschrijft hoe verlatingsangst en bindingsangst haar en haar partner uit elkaar dreven. Zij had last van belemmerende overtuigingen als “Ik ben het niet waard” en “Ik ben niet goed genoeg”. Zodra er een conflict ontstond of zodra ze zich afgewezen voelde, dacht ze direct “Zie je wel: ik ben het niet waard”. 

Hester vertelt:

“Als ik minder verbinding voelde, probeerde ik de verbinding terug te halen door in de aanval te gaan. Mijn partner schoot dan uit verdediging in een vluchtreactie. Je kunt op je vingers natellen dat dat niet tot meer verbinding leidt. Dat patroon betekende het einde van de relatie.”

Voor haar kwam de eye-opener toen ze (bij Miracle Roadmap) leerde dat de liefde tussen haar vriend en haar er altijd was geweest. Ze zetten er alleen samen heel veel tussenin: overtuigingen, angsten, patronen, verwachtingen… Door dat alles raakten ze uit verbinding. Die verbinding kwam terug én werd veel sterker toen ze gingen praten over hun patronen en snapten waarom de ander zo handelde. Inmiddels hebben ze een betere relatie dan ooit.

Hoe verbeter je een verstikkende relatie?

Wat de oplossing is voor een verstikkende relatie? Daarover vertelt Emanuela tijdens Miracle Roadmap en in haar boek ‘Oneindige liefde’. “Een crisis isRelaties zijn juist je ticket naar groei” is haar beroemde uitspraak. Het is alleen wél belangrijk om bij een crisis of bij frustraties in je relatie niet te vluchten en ook niet direct in de aanval te gaan. Die momenten kunnen juist voor groei zorgen, als je er maar over deelt, pijn niet voor jezelf houdt én bereid bent te leren van elkaar. 

Relaties zijn vaak je grootste spiegel. Door de interactie met een ander worden je eigen patronen en angsten nog duidelijker. Zo ook verlatingsangst en bindingsangst. De oplossing zit ‘m erin om die angst er niet in stilte te laten zijn, maar erover te praten. 

Vertel wat er in je omgaat, wáárom je bepaalde verwachtingen hebt, welke angsten je voelt, waar die angsten vandaan komen en wat je nodig hebt. En luister ook naar de angsten, behoeften en gevoelens van de ander. Door dáárnaar te kijken en niet te blijven hangen in “Ja maar, waarom ging jij vandaag niet mee naar mijn ouders?”, gaat het deurtje van verbinding opnieuw open. In plaats van elkaar te verliezen, kom je juist dichter tot elkaar. Zo voorkom je een verstikkende relatie én komt er ruimte om je hart te openen.

Wil jij met meer liefde en minder gedoe leven?

Merk jij dat je regelmatig tegen niet-helpende patronen aanloopt in de liefde? Heb je het idee dat je niet alles uit het leven haalt wat erin zit? Zitten belemmerende overtuigingen je in de weg? Of zoek je gewoonweg meer verdieping en verbinding in het leven? 

Maak kennis met Miracle Roadmap: ons 16-weekse programma dat jouw kijk op het leven kan veranderen en waarin alle belangrijke gebieden uit je leven aan bod komen: mentale gezondheid, liefde, werk en overvloed. Dat doen we tijdens inspirerende live-dagen, in online kennissessies én in kleine groepjes gelijkgestemden.

Ben jij er klaar voor om met jouw patronen af te rekenen? Ontdek of Miracle Roadmap bij jou past. Of vraag een vrijblijvend adviesgesprek aan, waarin we samen kijken of ons programma jou op dit moment verder kan helpen. We leren je graag kennen!