Wat is bindingsangst? Grote kans dat het uit je familiesysteem komt!

Wat is bindingsangst?

Bindingsangst is – niet geheel verrassend – de angst om je aan een partner te binden. Dat komt vaak voort uit angst voor afwijzing. Je vindt het spannend om jezelf volledig bloot te geven en een diepe verbinding aan te gaan, uit angst dat diegene je uiteindelijk afwijst. Je laat daardoor bijvoorbeeld niet het achterste van je tong zien aan een partner of gaat überhaupt liever geen relaties aan. 

Symptomen van bindingsangst

Veel mensen die bindingsangst hebben, weten dat niet van zichzelf. Wat bindingsangst is en hoe het zich uit, kan namelijk per persoon verschillen. 

Je kunt bindingsangst bijvoorbeeld herkennen aan deze symptomen:

• Je vindt het spannend om langdurige relaties aan te gaan.
• Je hebt moeite met intimiteit. 
• Je bent bang om je vrijheid te verliezen.
• Je bent gereserveerd en wilt je liever niet te veel vastpinnen (zoals wanneer je partner voorstelt om samen te wonen, een gezamenlijke rekening te openen, etc.). 
• Je voelt je al snel geclaimd of opgesloten in een relatie. 
• Het idee van huisje-boompje-beestje vind je spannend. 
• Je blijft twijfel houden of je partner wel echt de juiste is. 
• Je bedenkt regelmatig redenen waarom je partner niet de ware zou zijn.
• Je durft niet altijd je ware emoties of gedachten te laten blijken aan je partner.
• Je bent soms bang dat je partner bij je weggaat.
• Je bent heel autonoom in jullie relatie.

Bindingsangst kan je in een relatie erg in de weg zitten. Vaak wil je wel een diepe verbinding met je partner aangaan, maar wordt dat gedwarsboomd door je angst. Daardoor kun je de liefde van je partner soms niet écht voelen. 

Soms zie je aantrek-afstoot-patronen. Je durft je geliefde niet te dichtbij te laten komen en stoot hem/haar daarom (onbewust) af. Tegelijkertijd wil je zijn of haar liefde wel en ga je het dan achteraf “goed maken” of voel je je rot over je gedrag. Een ingewikkelde spagaat!

Oorzaken van bindingsangst

De kans is groot dat je familiesysteem, bewust of onbewust, een oorzaak is van je bindingsangst. Als je vroeger in je gezin afwijzing hebt gevoeld, ga je jezelf voor nóg een afwijzing behoeden door je dan maar niet te veel aan iemand te binden. Dan kan diegene je tenminste niet kwetsen. Ook een heftige gebeurtenis als ziekte of overlijden van een familielid kan bindingsangst veroorzaken.

Ook andere oorzaken kunnen aan bindingsangst ten grondslag liggen. Bijvoorbeeld dat je bent gepest en dat daardoor je vertrouwen in anderen is geschaad. Verder is er misschien een rol weggelegd voor datingapps als Tinder. Keuzestress ligt op de loer als je er voortdurend mee geconfronteerd wordt dat je uit talloze partners kunt kiezen. 

Maar nogmaals: vaak heeft je familiesysteem er op z’n minst iets mee te maken. Dus laten we daar verder op inzoomen.

Afhankelijke vs. autonome strategie

Wat we vaak zien, is dat mensen na afwijzing (of een gebrek aan warmte en geborgenheid) in hun jeugd één van deze twee patronen aanleren:

1. Je wordt heel afhankelijk en gaat je juist sterk aan iemand binden. Het liefst ben je veel samen met iemand. Misschien durf je ook niet zo goed zelf keuzes te maken.
2. Je wordt heel autonoom en wilt het liefst alles zelf doen. Hulp vragen of relaties aangaan vind je spannend, omdat je dan je vrijheid verliest.

Als jij in die autonome strategie bent gerold, kan bindingsangst opspelen. Je bent gewend om alles alleen te doen. Dan is het best spannend om opeens je leven met iemand te delen en daarvoor een deel van je vrijheid op te geven.

Hechtingsproblematiek als oorzaak

Vaak ontstaat bindingsangst door hechtingsproblemen met je moeder in je jeugd. In de moeder-kind-band kan van alles zijn ontstaan. Denk aan een symbiosetrauma: je neemt gevoelens of gedachten van je ouders (onbewust) over. Het kan ook zijn dat je vroeger niet kon rekenen op aandacht en liefde van je moeder. Daardoor heb je geleerd om dingen alleen te doen. Die strategie hanteer je ook nu je in een relatie zit, wat leidt tot bindingsangst.

Nog iets wat vaak meespeelt: door hechtingsproblemen heb je geleerd dat jouw gevoelens en gedachten er niet mogen zijn. Of dat je überhaupt jezelf niet kunt zijn in relaties met anderen. Daardoor voelt het aangaan van een relatie groots en spannend. 

Hoe kom je van bindingsangst af?

Weten wat bindingsangst is en wat de symptomen zijn, is één ding. Maar uiteindelijk wil je vast maar één ding: van je bindingsangst-symptomen afkomen. Maar hoe? 

Het begint met kijken naar de situatie zoals die is. Veroordeel je bindingsangst niet, maar onderzoek waar het vandaan komt. Terugkijken naar vroeger is niet altijd leuk, maar kan je wel veel inzicht geven. 

Een manier om dit soort terugkerende patronen blijvend te veranderen, zijn familieopstellingen. Ook wel ‘systemisch werken’. Bij familiesystemen ga je aan de hand van een ervaring met representanten (die voor jouw familieleden staan) ontdekken hoe jouw patronen voortkomen uit je familiesysteem. Dat kan je helpen om van die patronen afstand te nemen én de verbinding met je partner wel te durven aangaan.

Wat verder helpt om je bindingsangst te verminderen:

• Geef het aan als jij behoefte hebt aan tijd voor jezelf. Ook in een relatie kun je nog regelmatig op jezelf zijn. 
• Maak daarnaast bewust tijd voor elkaar. Ook al voel je misschien de behoefte om nu niet samen te zijn, uiteindelijk kun je de verbinding pas aangaan door wél momenten samen te pakken.
• Oefen met praten over je gevoelens. Trek je niet meteen terug als je emotioneel bent of ergens mee zit. Probeer of het lukt om je partner erbij te laten zijn en of je erover kunt praten.
• Praat ook over de oorzaken van je bindingsangst. Waarom voel je wat je voelt? Waarom vind je het spannend om je partner toe te laten?
• Werk aan je zelfvertrouwen. Erop vertrouwen dat jij goed genoeg bent, is de belangrijkste basis om gezonde relaties – met wie dan ook – op te bouwen.

Wat als je partner bindingsangst heeft?

Tot nu toe hebben we het gehad over wat te doen als jij bindingsangst hebt. Maar wat kun je doen als je dat patroon bij je partner herkent? Uiteraard kun je er in zo’n geval voor je partner zijn, maar voorkom wel dat je over je eigen grenzen heen gaat. 

Een paar praktische tips:

• Praat zoveel mogelijk over het nu. Het kan iemand met bindingsangst benauwen als je te veel over de toekomst praat. Houd het daarom liever bij wat er nu speelt en dat jullie het nu fijn hebben. Ga niet te veel in op dingen als samenwonen en trouwen als je partner daar nog niet klaar voor is.
• Stimuleer de ander om te praten over gevoelens. Vraag hoe iets voor je partner is of wat er door zijn of haar hoofd heen gaat. Dat helpt jou om de ander te begrijpen (en om wellicht bepaalde familiepatronen in te zien) en brengt jullie dichter bij elkaar.
• Geef elkaar de ruimte. Blijf ieder jullie eigen activiteiten ondernemen. Dan kan de ander ervaren dat een relatie hebben niet gelijkstaat aan al je vrijheid opgeven.
• Vertel dat je van de ander houdt. Zeg het simpelweg, zonder te verwachten dat je er altijd iets voor terugkrijgt.
• Spreek ook jouw behoeften uit. Mis je tijd samen of gesprekken? Geef het dan ook eerlijk aan. Niet met een wijzend vingertje of door je partner te gaan claimen. Maar benoem wel wat je mist en waarom je het graag zou willen (namelijk vanuit liefde).

Vanuit meer verbinding écht gaan leven?

Bindingsangst weerhoudt je ervan om écht te leven. En dat is doodzonde! Uiteindelijk haal je de meeste zingeving en voldoening uit anderen. 

Hoe kun jij je gelukkiger voelen door een sterkere verbinding met je omgeving aan te gaan? Ontdek het door Zugether: De kracht van verbinding te lezen, het nieuwste boek van Arjan en David. Een mooie opstap naar écht leven, in en vanuit verbinding!