‘Mijn oudoom, kunstschilder en verzetsman, is in 1942 geëxecuteerd. Dat heeft nog altijd impact binnen de familie. Ook op mij, al ben ik ruim dertig jaar na zijn dood geboren. Het leed voor zijn dierbaren was te groot en als reactie werd er niet meer over hem gepraat, want dan is de pijn er niet. Die reflex heb ik me ook vrij goed eigen gemaakt. Ongemak benoemen is voor mij niet vanzelfsprekend, net als luisteren naar mijn gevoel.’

‘Onder meer met behulp van het 365 Jaarprogramma, leer ik steeds meer om mijn leven recht aan te kijken. Lang had ik weinig energie en leefde ik min of meer op de automatische piloot. Door beetje bij beetje mijn knelpunten in beeld te krijgen, te erkennen en onderzoeken wat mij werkelijk drijft en tegenhoudt, ben ik weer op gang gekomen. Soms tot grote schrik, hoor. “Tuthola, waar was je nou helemaal mee bezig?”, denk ik weleens als ik terugkijk. Alsof ik word wakker geschud.’ 

‘Zo heb ik de magie ontdekt van het “aan de slag gaan”, gewoon beginnen’ 

‘Kijk, een gelukformule bestaat niet, dat begrijp ik ook. Maar hoe kom je dan wel verder? Daar was ik zoekende in. Inmiddels weet ik: het gaat erom dat je in beweging bent. Dat je elke dag weer een stap zet, hoe klein die ook is. En dat doen we hier toevallig met duizend man tegelijk. Dat schept een band. Je hoeft het niet allemaal in je eentje te doen.’ 

‘Natuurlijk schrok ik wel even van de massaliteit. Maar ook voor een introvert persoon als ik werkt het motiverend, merk ik’ 

‘Door alle verhalen die ik hier hoor en de genadeloze, maar altijd positieve feedback van David, Arjan en de deelnemers onderling, heb ik minder moeite met mijn eigen verhaal. Gedeelde smart is halve smart. En wat je voelt mag er zijn. Dat vind ik een grote opluchting.’ 

‘De grootste verandering is dat ik nu bewust leef’ 

‘Lopen dingen stroef, dan kan ik eerder ontdekken waar dat aan ligt. Zo ben ik vorige maand op een stilretraite geweest. Man, wat was dat ontspannen, ik kwam helemaal tot rust! Maar thuis belandde ik natuurlijk weer volop in de drukke programma’s. Mijn lijf stond strak. Was ik daar vroeger aan voorbij gegaan, nu kan ik er even uitstappen en voor mezelf nagaan: OK, wat gebeurt hier? Op welke momenten gaat het mis? Hoe kan het anders? Dat verschil voelen en vervolgens patronen aanpassen is voor mij grote winst.’ 

‘Maar de dapperste stap is dat ik deze zomer een toespraak heb gehouden over mijn “ome John”’ 

‘Dat was tijdens de onthulling van het laatste schilderij dat hij in Kamp Amersfoort, voor zijn executie 75 jaar geleden, gemaakt had. Alle aanwezigen, inclusief mijn familie, waren blij met mijn eerbetoon aan hem. Nooit gedacht dat ik dat ooit zou durven, maar mijn hele gevoel zei me dat ik het moest doen. En gelukkig luister ik daar tegenwoordig naar.’ 

Zit jij ook in het Jaarprogramma van 365? Leuk als je je ervaringen hieronder deelt!