Want waarom zitten kinderen eigenlijk in een klaslokaal? Waarom bepaalt hun leeftijd in welke groep ze zitten? Waarom geven we ze cijfers? Waarom moeten ze stilzitten? Waarom krijgen al die verschillende kinderen wel dezelfde toetsen? Waarom geven we huiswerk? Waarom hebben ze geen vrije vakantiedagen? Waarom is er ‘basisonderwijs’ en ‘voortgezet onderwijs’? Worden kinderen slimmer als je de druk opvoert?
Onderwijskwaliteit verbeteren
De Duitse neuropsycholoog Gerald Hüther is expert op het gebied van vernieuwing in het onderwijs. Op basis van hoe onze hersenen werken, zegt hij: dat moet anders. Ons onderwijs is ingericht op heel rationeel, cognitief leren. Feitjes uit ons hoofd leren, formules begrijpen, zo veel mogelijk onthouden. Daarmee zien we een groot stuk van hoe we effectief leren, over het hoofd. Want pas wanneer je daadwerkelijk gegrepen wordt door wat je leert, zul je het onthouden. Pas wanneer het je emotioneert, ‘begeistert’, komt het bij je binnen. Scheikunde wordt makkelijker als je het voelt, zegt hij.
Leren dat het leven een wedstrijd is
Maar Hüther gaat nog een stapje verder. Hij zegt dat het huidige schoolsysteem zelfs tegenhoudt dat een kind zijn volledige potentieel kan aanboren. We hebben de manier waarop onze kinderen leren, aangepast aan de economische druk waar ze later in terecht komen. Het schoolsysteem draait om presteren, voldoen aan andermans normen, jezelf zo goed mogelijk aanpassen en overleven tussen heel veel concurrentie. Kinderen leren zo dat het leven een wedstrijd is – en je dus blijkbaar kunt verliezen. We kennen voorbeelden van scholen waarop CITO-resultaten voor de klas worden voorgelezen. Omdat het zou motiveren…
Wat er verloren gaat is de creativiteit. Het vrije denken. Het kinderlijke enthousiasme om nieuwe dingen te leren. Voor veel kinderen wordt ‘leren’ zelfs iets bedreigends, in plaats van iets wat ze vanaf hun geboorte uit zichzelf doen. Zo lang er nog kinderen zijn die denken dat ze op school kunnen verliezen, hebben we allemaal verloren.
Onderwijs maak je samen
Ondertussen is het met het onderwijs net als met het Nederlands elftal. Iedereen weet het beter dan de bondscoach en vanaf de zijlijn is het makkelijk roepen. Daarom kiezen we ervoor om het veld op te stappen. We hebben ons voorgenomen dit jaar te starten met een beweging die andere waarden centraal zet in het onderwijs. Niet vanuit competitie, maar vanuit gezamenlijkheid. Niet vanuit controle, maar vanuit creativiteit. Niet vanuit het gemiddelde, maar vanuit het kind. Zodat elk kind leert dat het niet hoeft te slagen om geslaagd te zijn. Als je een tip hebt: je weet ons te vinden.
