‘Wat denk je zelf?’ vraag ik haar. Ik koop stiekem tijd om tot een goed antwoord te komen, maar ook om te kunnen schakelen. Ik denk na over een artikel dat ik wil schrijven en haar vraag leidt me af. ‘Misschien een soort standbeeld van jezelf, in je hoofd’, zegt ze en ik zie aan haar dat ze het met zichzelf oneens is. Toch klopt het beter dan ze denkt.
Het plaatje van jezelf
‘Inderdaad’, geef ik haar gelijk. ‘Je zelfbeeld zegt hoe je over jezelf denkt. Het plaatje van jezelf, in je hoofd. Heb je daar een mooi standbeeld staan van jezelf, of eentje waar je je voor schaamt?’ Ik merk dat ze nieuwsgierig is en meer wil, dus geef ik haar een oefening. ‘Omschrijf jezelf eens in vijf woorden’, vraag ik haar, benieuwd of ze daarmee haar eigen zelfbeeld aan me onthult.
Dat doet ze – en op hetzelfde moment voel ik waarom het zo belangrijk is dat we vaker over ons zelfbeeld nadenken en praten. Ze zegt: ‘ik kan heel goed tekenen’. Op haar vingers telt ze de vijf woorden na en ze kijkt me trots aan. Precies vijf.
Het klopt, ze kan goed tekenen. Ik weet ook dat ze dit niet altijd blijft geloven. Als je aan een klas vol 6-jarigen vraagt wie er goed kan tekenen, steken ze vrijwel allemaal hun hand op. Vraag het aan 10-jarigen en het zijn er al minder. Vraag het aan een klas volwassenen en bijna niemand steekt een hand op. Terwijl: iedereen is beter gaan tekenen – maar we geloven intussen het tegenovergestelde. Onze onhandige overtuigingen hebben ergens onderweg gewonnen.
Moet iedereen zichzelf geweldig vinden?
Critici vragen weleens: moet iedereen zichzelf dan geweldig vinden? Leidt dat niet naar een wereld vol snelgekwetste narcisten? Ik geloof het tegendeel. Ik geloof dat juist ons wankele zelfbeeld leidt tot veel ellende. Niet alleen in je eigen leven, door onzekerheid, eenzaamheid of pijn, maar juist ook in de wereld die we delen. Want tot welk onhandig gedrag leidt het als je steeds je eigen lage zelfbeeld moet troosten, verstoppen, geruststellen, compenseren en overschreeuwen? Er is nog nooit een oorlog begonnen door iemand die in vrede leeft met zichzelf.
Is zo’n positief zelfbeeld in één klap gepiept? Meestal niet. Toch kun je jezelf sneller gaan waarderen dan je nu misschien denkt. Begin er eens mee jezelf te betrappen op elke lelijke gedachte die je over jezelf hebt. Vraag je dan af: weet ik zeker dat deze gedachte waar is?
Ik kijk naar mijn dochter en probeer het gesprek nog een stap verder te brengen, maar ze is al weg, naar het grasveld in de tuin, om een radslag te doen. Want dat kan ze ook zo goed, vindt ze zelf. Ik kan het alleen maar met haar eens zijn.
