Vrede kun je leren
Kort geleden gaf een vriendin me het boek ‘Vrede kun je leren’. Ze had het boek gelezen en vond de inhoud zo waardevol om te delen, dat ze 10 exemplaren extra bestelde om weg te geven. Het boek is geschreven door Thomas d’Ansembourg – nu therapeut, maar daarvoor jarenlang advocaat en juridisch adviseur – en David van Reybrouck – een historicus. Ze schreven het naar aanleiding van de recente aanslagen in Europa, omdat ze er van overtuigd zijn dat geweld zich ook anders laat bestrijden dan met geweld. Hun essay pleit voor meer mindfulness, Geweldloze Communicatie en compassie op school, thuis en op het werk. Ze halen wetenschappelijk inzichten aan om te bewijzen hoe deze technieken leiden tot meer wederzijds begrip en betere communicatie.
Van misverstanden naar oplossingen
Thomas kwam in zijn werk als advocaat tot het besef dat veel conflicten grotendeels het gevolg waren van misverstanden, en dat die voortkwamen uit een combinatie van zich slecht uitdrukken en slecht luisteren. Maar niets in zijn opleiding had hem daarop voorbereid. Hij had geen enkel college gekregen in emotionele intelligentie, actief luisteren of leren begrijpen hoe menselijke communicatie werkt.
David loste conflicten op door ze uit de weg te gaan, zonder te beseffen dat hij ze daarmee natuurlijk oppotte. Jarenlang was hij zich amper bewust van wat hij voelde, en nog minder van waar hij behoefte aan had. Hij leefde als het ware zonder zichzelf te lezen.
Verzorg je innerlijk
Inmiddels zijn ze 3 belangrijke inzichten verder. Zij denken dat vrede aan te leren is. De opvoeding tot vrede moet net zo vanzelfsprekend zijn als de vakken gymnastiek en lichamelijke verzorging. Naast het uiterlijk moet ook het innerlijk goed verzorgd worden. Ze vinden deze boodschap zo belangrijk, dat ze het boek schreven en erover vertelden in DWDD.
1. We hebben allebei gelijk
Ik was altijd bang voor conflicten of meningsverschillen. Ik kon niet tegen de boosheid van de ander, en was bang om de ‘onderhandeling’ over ‘wie gelijk had’ te verliezen. Vaak waren gevoelsmatig mijn enige opties vermijden, boos worden of vluchten. Maar zo hóeft het blijkbaar helemaal niet te gaan. Marshall Rosenberg ontwikkelde
Geweldloze Communicatie, (GC) een aanpak die je helpt respectvol en oplossend met elkaar te communiceren.
Leer effectief en respectvol conflicten oplossen: 4 eenvoudige elementen
De 4 elementen van Geweldloos Communiceren geven structuur aan een conflictgesprek, zodat je je doelen in het oog kan houden, én je emoties de ruimte krijgen:
- Waarneming: benoem de feiten, in neutrale termen. Zo schep je een gezamenlijke uitgangspositie voor het uiten van de irritaties.
- Gevoel: benoem wat de feiten voor jóu betekenen, wat ze met jóuw gevoelens doen.
- Behoefte: spreek uit welke behoefte je hebt, en waaróm het belangrijk voor je is.
- Verzoek: door het uiten van je verzoek neem je samen de verantwoordelijkheid voor het vinden van een oplossing waar je je beide in kunt vinden.
Een kindervariant van deze communicatiemethode – Smile Keepers – werd onder andere op tientallen kleuterscholen in Servië en Montenegro getest. De kinderen werden onder meer opener, socialer, fantasierijker en toonden meer zelfvertrouwen.
2. Vergroot je zelfkennis
Eén uitspraak in het boek maakte een diepe indruk. Thomas vertelt na aanleiding van zijn vrijwilligerswerk met straatjongeren: “Geweldexplosies vinden plaats als mensen zichzelf niet begrijpen en niet begrepen worden. Als deze jongeren de kans hadden gekregen zichzelf te leren begrijpen en hun gevoelens te uiten, hadden ze veel meer aan persoonlijke verandering en ontwikkeling kunnen doen in plaats van zich domweg af te reageren. Sindsdien begrijp ik het maatschappelijk belang van zelfkennis.” En hoe vergroot je die zelfkennis dan? Door je bewust te worden van wat je denkt en voelt. Gedachtes en gevoelens niet langer weg te drukken én je er niet door mee te laten slepen, maar er observerend naar te kijken. En naar de oorzaak ervan. Mindfulnessoefeningen en mediteren zijn effectieve manieren om je zelfkennis te vergroten.
3. Knuffel veel voor meer empathie (en een goed humeur)
Uit onderzoek blijkt dat empathie – inlevingsvermogen, ofwel de vaardigheid om je in te leven in de situatie en gevoelens van anderen – in basis is aangeboren. Dat is een zichzelf versterkend effect. Als je je begrepen en gewaardeerd voelt maak je oxytosine aan, een hormoon dat je een geluksgevoel geeft. Oxytosine beïnvloedt weer de aanmaak van serotonine, wat zorgt voor een evenwichtig humeur. Hoe meer empathie een kind in zijn jeugd ervaart, hoe empathischer het zelf wordt. En omgekeerd geldt het ook. Maar als je als kind niet voldoende genegenheid en bevestiging heeft kregen, als het werd geslagen, vernederd, gekleineerd, weggestuurd of afgewezen, of als het te maken kreeg met agressie, in welke vorm dan ook, vermindert of verdwijnt het vermogen om oxytosine aan te maken in hun hersenen.’
Niet zwart of wit maar grijs. Of lichtblauw
Gister sprak ik een vriendin, die een armband om had waar ze een persoonlijke tekst in had staan. Ik loop al tijden in m’n hoofd met een tekst die ik een goede plek wil geven: de missie van mijn lieve stiefzusje Viola. Voordat ze op veel te jonge leeftijd overleed, had ze ons gevraagd er kleine kaartjes van te maken, en die mee te geven aan alle aanwezigen op haar begrafenis, Zodat ze die boodschap bij zich konden dragen in hun portemonnee. En hem af en toe weer eens terug te lezen. Ik ga hem verwerken op zo’n armband, zodat ik hem dicht bij me kan dragen en hij mij – en eventueel anderen – dagelijks kan inspireren:
‘De wereld is niet
zwart of wit
maar
grijs
Het is alleen de kunst
om hem
lichtblauw
te kleuren’